Inleiding

De keuze van dit onderwerp kwam omdat dit verhaal zo mooi illustreerde hoe snel een triomf kan omslaan in een nachtmerrie door een coup.

Het Amateur Orkest van Djakarta

-click on photo to enlarge,opens in a new page-

Op 15 oktober 1964 speelde het Amateur Orkest van Djakarta in het hoofdstadion van het sportcomplex van Djakarta. Hierin speelden mijn vader en ik mee op cello. We zitten tweede rij in het midden:

Dit orkest bestond ca. 15 jaar en was in die jaren gegroeid van een klein kamerorkestje tot een volwaardig symfonieorkest.

In de beginjaren oefende dit orkest in de voorgalerij van ons huis aan Djalan Teuku Umar 13. De grootste toename was in de laatste 5 jaren mede door financiële hulp van BAPERKI (Badan Permusjawaratan Kewarganegaraan Indonesia) een massa organisatie die tot doel had het integreren van personen uit verschillende groeperingen in de Indonesische samenleving met de Indonesische nationaliteit. Hoewel het oorspronkelijk niet gefocust was op Chinese groeperingen bleek de meerderheid toch uit ‘peranakan’ groeperingen te bestaan zoals PERWITT (Persatuan Warga Indonesia Turunan Tionghoa), PERWANIT (Persatuan Warga Indonesia Tionghoa) en PERTIP (Perserikatan Tionghoa Peranakan) . Ook was de opzet niet uitgesproken politiek rechts of links. Later probeerde echter de ambassade van de Volksrepubliek China er een steeds grotere vinger in de pap te krijgen. Zo werden de orkestleden geregeld uitgenodigd voor activiteiten op de ambassade.

Op 15 oktober 1964 was het orkest zo groot geworden dat het niet langer paste in de “Gedung Kesenian” (ook vroeger bekend als Schouwburg Weltevreden) van de stad Djakarta en daarom werd er uitgeweken naar het hoofdstadion van het sportcomplex dat de naam had gekregen: “Gelora Bung Karno Stadion Senajan”.

Op de foto staan vooraan van links naar rechts:
Een violist, Lie Eng Liong (Adidharma), Irawati Soediarso een pianiste, en Oey Tjong Lee (Rudy Laban) een pianist. Met dank aan Irmajanti Muliadi een nicht van Lie Eng Liong voor de correcte namen.  Irawati Soediarso speelde samen met  Oey Tjong Lee (Rudi Laban) het concert voor 2 piano’s van W.A. Mozart. De dirigent was in dit geval Lie Eng Liong (Adidharma). Bij het viool concert van Max Bruch speelde Lie Eng Liong viool en was Oey Tjiong Lee de dirigent.
Het merendeel van de orkestleden waren Chinese Indonesiërs. Het koor bestond uitsluitend uit Chinezen en er zongen zelfs leden van de Baperki Universiteit (Universitas Res Publica) en de Chinese Ambassade mee. Het concert was zo’n succes dat het zelfs op de nationale tv kwam, met als resultaat dat de orkestleden op straat werden herkend en geprezen.

Een jaar later had inmiddels de communistische coup van 30 september 1965 plaats gevonden en was Baperki verboden, de Universiteit in brand gestoken, en de leden van Baperki gevangen gezet zonder enig vorm van proces; alles onder de beschuldiging van meehelpen met de communistische coup. Deze beschuldiging of zelfs maar enige relatie tussen Baperki en de communistische partij is echter nooit bewezen.

Ook van de orkestleden waren sommige opgepakt en gevangen gezet. De anderen waren naar China gevlucht of probeerde zoals mijn familie naar Nederland te komen. Daarbij hadden diegene die naar China gevlucht waren dubbel pech immers ze belandden daar midden in de culturele revolutie. Een voorbeeld was dr. Sie Boen Liep een internist en violist. Hij was de grote organisator van het Amateur Orkest die van het begin erbij was geweest. Het laatste wat we van hem hebben gehoord was dat hij niet meer viool mocht spelen en dat zijn viool kapot geslagen was.